ХУВЦАС УГААХ СЭТГҮҮЛ ЗҮЙН БАГШИЙН ЗӨВЛӨГӨӨ

\Бүх хүнд зориулаагүй болно\

Энэ тухай эмээ минь ярьж өгөөгүй юм. Учир нь энэ талаарх мэдлэг эмээд минь байгаагүйгээс гадна сонголт бас байсангүй.

Алив, та хараач. Танай гэрт ямар боок \угаалгын нунтаг\ байгааг? Цагаанаас цагаан Tide, 99 толбо арилгадаг Омо,  таван одтой, толбоны эсрэг Ариеэл, өнгөлөг цагаан Viso,  гэрэлтсэн цагаан өнгөтэй болгож, цэцгийн анхилам үнэртэй Power эсвэл эрээн бичигтэй солонгос боок уу?

Эдгээр нь хирийг арилгах ч  хар юбкыг чинь хар саарал, улаан цамцыг чинь гандмал улаан, ногоон палаажыг чинь үхмэл ногоон болгож  хувцасны чинь өнгийг өөрчилсөн. Яагаад гэж үү? Яагаад гэвэл дээрх боокны ихэнх нь цайруулагчтай байгаа юм.

Хүмүүсийн сэтгэлгээ загварт  сэтгэхүйд баригадсан байдгийг эрдэмтэд хэлчихсэн.  Алив үйлдэл болон юмсыг загварчлан хялбар болгон сэтгэдэг учир рекламны нөлөөлөлд амархан автдаг. Тийм болохоор цагаан болгоно, цайруулна гэснийг ЦЭВЭРХЭН болно гэсэн дохиогоор уншаад тархи нь хүлээгээд авчихаж байгаа нь энэ.  Тэгээд л ухамсаргүйгээр дэлгүүрээс рекламаас харсан цайруулагчтай боокоо худалдаж авдаг.

Одоо дахиад өөрөөсөө асуу. Надад цагаан өнгөтэй хэдэн хувцас байдаг вэ гэж. Ядаж ор дэрний цагаан хэрэглэлүүд маань цагаан байхаа больсон цаг. Улаан цэцэгтэй, ногоон навчтай, саарал судалтай, хөх маквинтай эсвэл шар торгон байгаа. Тэгэхээр танайд байх боок дийлэнхдээ будагтай хувцасных л байх ёстой. Color гэдэг бичигтэйг л хайгаад байх болж дээ. Хар хувцасыг хар хувцасны боокоор угаавал бүр зүгээр. Хэрвээ color  боок байхгүй бол барааны савангаар гараараа угаа.

Бас их халуун усаар угаах дэмий. Бид ямар саалийн зэлэн дээр өвдөглөж суугаад үхэр мал сааж, нүүс хутгаж уурын зуух галлаж байгаа биш. Даг даарь болсон хувцас байхгүйгээс их халуун усаар, удаан угаах шаардлага байхгүй. Халуун бүлээн усаар бага хугацаагаар угаавал хувцасандаа байг гэхэд байгальдаа ч ээлтэй.

Нэмж хэлэхэд хувцасыг ойр ойрхон угаах шаардлагагүй. Ганцхан удаа өмсөөд заавал угаадаг хүмүүс бий. Цэвэрч гэж тэд өөрийгөө тодорхойлох ч  хувцас нь олон удаа, буруу угааснаас болоод ихэд хуучирсныг мэддэггүй. Их боокоор угаах хэрэг бас байхгүй. Харшил үүсгэж мэднэ. Гар нүүрийн алчуурыг их боокоор угаахад хатуурдаг.

Хувцасны  чанар, эдэлгээг уртасгаж яах юм, элэгдэхгүй байхад гэж хэлж болох л юм. Хөдөө байгаа хамаатны хүүхэд, дүүд чинь аятайхнаараа очиг л дээ.

Зэ тэгээд хувцасаа цэвэрхэн өмсө. Бага угаа. Зөв угаа. Боллоо

Нүдээ сохортол уйлав л гэжүү дээ

Энэ түүхийг эмээ минь олон удаа ярьж байсан санагдана.

Хайчаараа тоглож байгаа эрх хүүгээсээ аав, ээж нь хайчаа авчихаж гэнэ. Гэтэл хүү уйлж аав, ээжийгээ дийлээд хайчаа авч тоглож байгаад нүдээ сохолчихож гэнэ. Хожим нь хүү аав, ээждээ,
-Хайчийг минь булаагаад авчихгүй дээ. Уйллаа уйллаа гээд нүдээ сохортол уйлав л гэжүү дээ гэж хэлсэн гэдэг.

Энэ бол орчин цагийнхан сонсож мэдүүштэй түүх. Утсаа маажиж, гаазтай ундаа ууж, бэлэн гоймон идсэн хүүхдийн эцэг эхчүүд ойлгож ухах түүх.
Аав ээжүүд уйлж байгаа хүүхдээ сатааруулах гэж юуны туханд хүрэлгүй утсаа нүднийх нь өмнө барьж байна. Зарим нь бүр хүүхдийнхээ эрхшээлд орчихсон, дориухан хоёр үг хэлчихэж чадахгүй өдөр шөнөгүй утсаар наадуулна. Өөд уруугүй телевиз үзүүлнэ. Өөгшүүлнэ. Залуусын утас ядаж байхад чихэвчтэй.
Дөрвөн настай хүүхэддээ таблет бариулчихаад технологийн дэвшилтэй эртхэн танилцуулж, үеийн хүүхдээс нь хоцроохгүй гэж байгаа юм хэмээн тайлбарлах тэнэг ч гэх үү, атаархуу ч гэх үү ээжтэй таарч л байлаа.
Юмны наадах цаадахыг мэдэхгүй үр хүүхэддээ эцэг эх нь хэлж, ойлгуулж, бүр болохгүй бол хүний аав ээж шиг загнаж зандраад ч болов ухааруулахгүй бол дээрх түүх нэг л өдөр давтагдаж, хүүхэд тань таныг зэмлэж, гомдож бүр яллах болно.
Чихэвчнээс болж машинд дайруулсан, гоймонгоос болж ходоод нь цоорсон, утаснаас болж хараа, ой ухаан нь муудсан, бүр цаашлаад тархины, нүдний хорт хавдартай болсон тухай судалгаа, мэдээлэл энэ тэрүүгээр зөндөө харагдана. Даанч хүүхдийн балчир ухаанд энэ мэдээлэл боловсруулагдаж, ойлгогдохгүй байгаа. Та ч хүүхэд байхдаа бас тийм л байсан. Нас таныг ухаажуулсан. Тийм болохоор бид аав, ээж байх хариуцлагаа ухамсарлаж, үүргээ биелүүлж эрүүл саруул хүүхдээ элдвээс хамгаалж боол шиг нь биш эцэг эх шиг нь байхсан.
Сохортлоо уйлав л гэжүү дээ,
Сахарын өвчтэй болтлоо уйлав л гэжүү дээ,
Хавдартай болтлоо уйлав л гэж үүдээ,
Ходоодоо цоортол уйлав л гэжүү дээ,
Дүлий болтлоо уйлав л гэжүү дээ,
Шүдгүй болтлоо уйлав л гэжүү дээ гэж таныг ЯЛЛАХ эрх хүүхдэд бий.

3955 share. 2600 like, 270 comment

Рекламын дүр

Рекламны үйлдвэрлэлийн гол зорилго нь бараа бүтээгдэхүүнийг  сурталчлах боловч нийгмийн үзэл бодлыг бас илэрхийлж байдаг. Үүнийг хүйсийн жишээн дээр авч үзье. Эмэгтэй хүний дүр рекламанд бий болсон цагаас эхлэн түүнийг ээж эсвэл гэрийн эзэгтэй, гэр орондоо ямар нэг амттан худалдан авч буй хүн, юм угааж буй хүмүүсийн дүр төрхөөр тусгаж байв. Эмэгтэйчүүд ихэвчлэн цэвэрлэгч, нарийн бичгийн дарга хийдэг байхад эрэгтэйчүүд удирдах албанд байдаг. Ингээд зогсохгүй эмэгтэй хүн хамт олон дотроо цэцэг эсвэл ямар нэгэн хоолны жорны тухай ярилцдаг. Машин үйлдвэрлэгч компаниуд дотуур хувцас өмссөн хүүхнүүдийн дотоож дээр өөрсдийн логогоо байршуулахаас эрэгтэй хүний дотуур хувцасан дээр логогоо тавьдаггүй. Нийгмийн энэхүү хандлагуудыг реклам бүтээгчид сурталчилгаандаа ашигласаар ирсэн. Реклам гайхшралд оруулахаар шийдэлтэй байх нь хүмүүсийн анхаарлыг бараа руу чиглүүлдэг. Гэвч сурталчилгаанд энэ бүх ачааг эмэгтэй хүн үүрдэг.

Эрт үеэс эмэгтэй нь эрчүүдийн дутуу зүйлийг нөхөгч, дэмжигч мөн сайн сонсогч байх ёстой гэж бичигдсэн байдаг. Энэ мэт бүх зүйлстэй эмэгтэй хүн аль эртнээс эвлэрч ирсэн юм. Учир нь энэ бүх зүйл хүйсийн ялгаанаас гарсан бөгөөд судлаачид үүнийг ердийн зүйл гэдэгтэй санал нэг байдаг. Гэтэл хүйсээр ялгаварлан гадуурхах үзэл нь арьс өнгө, үзэл бодлоор ялгаварлан гадуурхахтай ижил юм.

Реклам дахь эмэгтэйчүүдийн дүрийг Оросын судлаач Екатерина Штарева дараах хэлбэрүүдэд авч үзсэн байна.

I хэлбэр. Рекламанд эмэгтэйчүүдийг гэрийн ажилтай эзэгтэйн дүрээр харуулж ээж, гэрийн эзэгтэй, гэрийн үйлчлэгч гэх мэтээр дүрсэлдэг. Энэ хэлбэрийн эмэгтэйчүүдийг бие дааж шийдвэр гаргаж чаддаггүй, нөхрөөсөө бүрэн хамааралтай, түүний гол үүрэг нь гэрийн бүх ажлыг  хийдэг гэдэг байдлаар  гаргасан байдаг. Энэ төрлийн эмэгтэйчүүдийн хоёр дахь үүрэг нь нөхрийнхөө хувьд эр хүн болгоны мөрөөдөл болсон тачаангуй гэрийн эзэгтэй байх юм.

II хэлбэр. Илэн далангүй, тайчигч бүжигчний дүр. Энэ төрлийн рекламанд эмэгтэйчүүдэд дур татагч эмэгтэй дүр ноогдсон байна. Ийм рекламны үр дүнд брэндийн нэр хүндийг өсгөх, борлуулалтыг нэмэгдүүлэх зорилготой.

    

     III хэлбэр. Энэ рекламанд жирийн, зөв эмэгтэйн дүрийг сурталчилна  Энэ зэрэглэлд бүх л сэтгүүлийн нүүрэнд гардаг эмэгтэйчүүдийн төрх багтана. Сэтгүүл дээрх гоё, сайхан эмэгтэйн дүрийг хараад сонсогч, үзэгчдэд сонголт хийх боломжийг олгож байна. Нэг бол энгийн саарал хулгана шиг хэвээрээ үлдэх, үгүй бол мэс засал хийлгэх юмуу хоолны дэглэм барьснаар сэтгүүлийн эмэгтэй шиг болох. Эмэгтэйчүүдийн дур булаам болох арга, эр хүний хайрыг татаж, зүрх сэтгэлийг эзэмдэх, аз жаргалд хүрэх зам, арга барилыг заан сурталчилдаг. Ийм зэрэглэлийн рекламанд байнгын давталт болгон том хөх, нарийн бэлхүүс зэргийг заавал сонгож гаргадаг. Энэ ийм рекламын зорилго нь бол уншигч, үзэгчдийг ийм биеийн галбиргүйгээр үзэсгэлэнтэй, аз жаргалтай байх боломжгүй гэдгийг сурталчилдаг. Ийм зүйл эрчүүдийн рекламанд ч бий.  

        IV хэлбэр. Эмэгтэйчүүдийг гайхалтай сонин хачин, бодит биш хэлбэрээр дүрслэх. Эмэгтэй хүний бие галбирыг гайхалтай сонин хачин зүйлтэй жишин харуулах, нууц далд зүйлээр буюу угсаатны зүйн хэлбэрээр дүрслэх. АНУ-д цагаан арьстнуудыг жирийн ахуй байдалд их харуулдаг бол, индианчуудыг ер бусын, ид шидийн амьдралыг харуулж төөрөгдөлд оруулдаг. Өөр нэг төөрөгдүүлэлт нь эмэгтэй хүнийг бодит биш, зохиомол байдалд байрлуулж, түүгээрээ хүмүүсийг гайхашруулах, сонирхлыг нь татах хэлбэр юм.

V хэлбэр. Эмэгтэйчүүдийн асуудлыг шийдвэрлэхэд зориулагдсан байдаг. Эмэгтэй хүн өөрөө хамааралгүй, байгалийн хуулинд захирагдан өөрчлөлтөнд өртдөг. Жишээ нь, сарын тэмдэг, цэвэршилт, хөгшрөлт, гормоны өөрчлөлт гэх мэт. Энэ төрлийн реклам нь өөрийгөө өөрчлөх боломж, эрүүлжих гарцыг харуулна.

VI хэлбэр. Эмэгтэй хүнийг хүүхэлдэйн дүрээр харуулсан байдаг. Хүүхэлдэйн ер бусын гоо үзэмж, түүнийг өөрийн дураар хөдөлгөж наадах зэрэг хүүхэлдэйний ерөнхий шинжийг харуулсан байна.

VII хэлбэр. Ааштай, зөрүүд эмэгтэйн дүр төрх. Уламжлалт хуучны үзэлтэй манай нийгэмд эмэгтэй хүн байнга эр нөхрөө загнан, ямарваа нэгэн юм худалдаа авахуулах гэж уурлан уцаарлах, амьдралд байнга сэтгэл дундуур байдаг дүрийг илэрхийлэх. Тэгээд ч хөөрхийлөлтэй түүний ямарваа нэгэн юм нь байнга өвдөж байдаг гээд түүний түвэгтай занг харуулсан рекламыг зохиогчид голлон хийдэг.

VIII хэлбэр. Энэ төрлийн рекламанд эмэгтэйчүүд байнга өдөөгдсөн хэлбэрээр дүрслэгдсэн байдаг. Ямар ч нөхцөл байдалд, ямар ч эд зүйлээр дур хүслээ илэрхийлж чаддаг. Сексийн дур хүслийн өдөөгч байдаг. Энэ хэлбэрийн тод жишээ бол “Herbal Essences” шампуний реклам юм.

Сүүлийн үед эмэгтэй хүний тэгш сайхан, гоо үзэсгэлэнтэй бие галбир нь эмэгтэйчүүдийн их ололт амжилтын үндэс болж, гоо сайхан бие галбираа ашиглан эмэгтэйчүүд юунд ч хүрэх боломжтой, амжилтанд хүрэхийн тулд өөийнхөө энэ бололцоог сайн ашиглах хэрэгтэй гэсэн ойлголт түгээмэл болоод байна. Эмэгтэйчүүдэд боловсрол, ухаан хэрэггүй учир биеэ зовоож ном эрдэм сурсанаас хоолны дэглэм сахин, хөхөө томруулж чадвал амжилт олох нь гарцаагүй гэдгийг бид рекламнаас л харж, ойлгож байна Реклам бидэнд цаашид хэрхэн  амьдрахыг ийн тайлбарлаж байна.

Рекламанд гардаг дээрхи дурьдсан хэв шинжит эмэгтэйчүүдэд тэнэг гэсэн үзүүлэлт бий. Энэ нь цэнхэр нүдтэй, шар үстэй,  хүүхэлдэй шиг гоо үзэсгэлэнтэй, сайхан инээмсэглэсэн, байнга сайхан харагддаг боловч ухаанаараа гайхуулах юмгүй нэгэн юм. Хиймэл хөхтэй, үсээ цайвар өнгөөр будсан, хөрөнгөтэй нөхөртэй. Гэрийн үйлчлэгч зарцалсан, олон ангит киног бүгдийг үзсэн эмэгтэй цаашид юу хийх вэ? Дэлгүүр хэсч хөрөнгөтэй нөхрийнхөө мөнгийг үрэх л үлдлээ. Ном уншиж чадахгүй юм чинь, дэлгүүр орж булган шуба авахаас. Сонин сэтгүүлийн реклам болон телевизийн рекламны ихэнхи нь эмэгтэйчүүдийг дэлгүүр хэсч цагаа өнгөрөөдөг болохоор хамгийн сайн худалдан авагч гэсэн үүднээс тэдэнд зориулагдсан байдаг. Ийм учраас ихэнх рекламд бүсгүйчүүлийн хоёрны нэг нь өөрийгөө ердөө өмсөх хувцасгүй гэж боддог хэмээн эхэлдэг.

Эмэгтэйчүүд өөрсдийн бие даасан, хараат бус байдал, сексийн эрх чөлөө, халдашгүй байдлынхаа төлөө тэмцдэг болсон. Эмэгтэйчүүд улс төр, хууль, эдийн засгийн салбарт оролцож өөрсдийн үзэл бодлоо хамгаалдаг болсон. Хүчирхэг эмэгтэйн дүр төрх улам л сэтгэл татам болж байна. Эмэгтэй хүний дотоод дийлдэшгүй хүч эрх чөлөөг хайн гадагшаа тэмүүлэн рекламны зах зээлийг эзэлж байна.

IX хэлбэр. Сүүлийн үеийн америк рекламанд эмэгтэйчүүдийг их ухаалаг, бодолтой болгон дүрсэлж байна. Эмэгтэйчүүд урьдын байдлаас ангижирч, чөлөөтэй болж буй бүхий л арга хэлбэрээр харуулж байна. Үүний нэг жишээ нь эмэгтэй хүнийг эрэгтэй хүний дүрээр гаргаж, энэ нь тэгш эрх, хүч чадал, нэр төрийн асуудалтай холбоотойг харуулж байна.

Харин  реклам дахь эрчүүдийн дүр төрхийн талаар авч үзье.

Хамгийн энгийн, тодорхой зүйлээс эхэлье. Эрчүүдийг бүр багаас нь хүч чадалтай, эд баялаг олборлогч, асран хамгаалагч, дэлхий дээр өөрийн байр сууриа хамгаалж амьдрах ёстой гэж сургадаг. Эмэгтэйчүүдээс эсрэгээр дотоод сэтгэлээ барьж, байнга томоотой, хатуу сэтгэлтэй байхыг сургадаг. Рекламанд энэ дүр төрх хамгийн түгээмэл бөгөөд эр хүний секс чанар үүнээс л харагддаг болов уу.

Автомашины үзэсгэлэнд усны хувцас өмссөн загвар өмсөгчид цөөн байдал эрчүүд үзэсгэлэнгийн талаар сэтгэл дундуур  үлддэг. Учир нь ихэнх эрчүүд сайхан хүүхнүүд, тэдний нүцгэн гоолиг биеийг харж таашаал авах дуртай Зах зээл дээр барааг ийм маягаар сурталчилдаг. Эр хүний зүрх сэтгэлд ходоодоор нь дамжиж хүрдэг гэдэг ч харин д эрчүүдэд зориулсан бараа бүтээгдэхүүнийг рекламдахдаа тухайн брэндийн барааг өмсөж хэрэглэснээр эр хүн ямар сайхан болж, ямар ч эмэгтэйг эзэмдэн авах чадвартай болно гэж харуулдаг.  Жишээ нь “ Ахе “ үнэртний реклам.

Тогтсон уламжлалт дүрийг эвдэн, эмэгтэйчүүд сүүлийн үед өөрсдийн хүч чадлыг харуулах болсон. Зарим рекламанд эрэгтэй хүний сул дорой байдлыг харуулж, эмэгтэйчүүд тэднийг захирч байгаа үзүүлдэг. Эр хүний бахархал болсон эрхтэний тухай далд утгатай реклам их байдаг болжээ. Эр хүний нийгэм, хамт олон, гэр бүлдээ эзлэх байр суурийг нь түүний эрхтэнтэй холбон харьцуулж харуулсан байх юм.

Эзэнт гүрний олон түмнийг захирах, дайн дажинд оролцох, газар дэлхийг хуваан эзэмших, сүр хүчийг харуулан тэмцэлдэх зэрэг дээр үеэс улбаатай эр хүний оролцох бүхий л зүйлийг тэдний хүч чадлаар илэрхийлсэн байдаг. Энэ бүгдэд  эр хүний "Би" гэсэн сэтгэл нь байнга л давамгайлж байх болно. Америк рекламны гол сэдвийн нэг нь бол эр зориг, үзэн ядалт, фашизм, хүчирхийлэл байдаг. Хөх томруулах, эр хүний эрхтэн томруулах эм бий болсон, гоо сайхны мэс засал эрхтэн солих, шилжүүлэх мэс заслууд хийгддэг болсноор бидний амьдралд "метросексуал" зэрэг шинэ үг хэллэг хүртэл орж ирж байна.

Сүүлийн үед нүд хөмсгөө будаагүй эмэгтэй гудамжинд гарах нь байтугай эрчүүд хүртэл өөрийн жин, биеийн байдалдаа анхаарал тавьдаг болсон байна. Иймээс эрчүүдэд зориулсан биеийн тос, тураах үйлчилгээтэй тос, бэлгийн чадавхийг сайжруулах бүтээгдэхүүн зэргийн реклам ихээр гардаг боллоо. Орчин үед өв тэгш эр хүн моодонд орж энэ бүхэнд реклам чиглүүлэгч болж байна.

Ихэнхи үлгэрт сайхан хан хүү үзэсгэлэнт гүнжээ үхэшгүй мангас, гай зовлонгоос аварч гардаг. Ийнхүү бидний оюун санаанд хүчирхэг, эрэлхэг баатар эрийн дүр төрх бууж, охид цагаан морь унасан баатар эрийг мөрөөддөг билээ. Эр хүн аврагч, хамгаалагч байх ёстой гэсэн ойлголт зөвхөн эрчүүдийн ч биш, эмэгтэйчүүдийн оюун ухаанд байдаг. Энэ сэдэв Америк рекламанд их хэрэглэгддэг. Америк рекламны ерөнхий хэв маяг бол орчныхоо бүх юмсыг хараат байлгах гэсэн сэдэв юм. Рекламны үйлдвэрлэлд орж ирсэн нэгэн шинэ урсгал бол эр хүнийг эмэгтэйчүүдийн сексийн тусагдахуун болгон харуулж байгаа реклам юм. Үүнд нэгэн эрэгтэй сексийн талаар эрчүүдийг доромжилж байна гэж гомдоллосон байв.

"Volkswagen"-ы рекламд машинд эмэгтэй суугаад нэгэн эрийн биеийг их л сонирхсон харцаар харж байна. Үүнийг уншаад юу нь болохгүй гэж,  яагаад эр хүнийг харж болохгүй гэж бодож байна уу? Манай уламжлалт нийгэмд эмэгтэй хүнийг дорд үзэх нь ердийн үзэгдэл бөгөөд олон нийт түүнийг тайван хүлээж авдаг байна. Харин эр хүнийг сексийн тусгагдахуун болгон үзүүлэхэд хэвийн биш гэж хүлээн авч байгаа нь ёс суртахуун, гоо зүйн өсөлттэй холбоотойг харуулж байна.

Рекламны хүйсийн хандлага бол хүнд бөгөөд түвэгтэй асуудал юм. Үүнийг шийдэхийн тулд хүний оюун ухаанд өөрчлөлт орж, нийгэм өөрөө эргэлт хийж үнэт зүйлсээ дахин үнэлэн хайрлах хэрэгтэй.